Για τον σχεδιασμό και την επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής παρέμβασης (η οποία πρέπει να είναι εξατομικευμένη), υπάρχουν κάποια κριτήρια σύμφωνα με τα οποία επιλέγουμε με ποια μέθοδο θα προσεγγίσουμε το παιδί, ή αν θα χρησιμοποιήσουμε μια συνισταμένη, με στοιχεία και από άλλη θεραπευτική μέθοδο.

Κριτήρια Επιλογής Μεθόδου

Εξατομικευμένη Προσέγγιση

  • Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του παιδιού
  • Βαθμός εμφάνισης διαταραχών
  • Επίπεδο ικανοτήτων
  • Ηλικία του παιδιού

Πρακτικοί Παράγοντες

  • Συμπεριφορά και συνεργασία
  • Στόχοι παρέμβασης
  • Επιστημονική τεκμηρίωση
  • Κόστος προγράμματος

Οικογενειακοί Παράγοντες

  • Προσωπικό στυλ γονέων
  • Ιδέες και φιλοσοφία οικογένειας
  • Συμβατότητα με θεραπευτές

Νευρο-Εξελικτική Αγωγή (Bobath-N.D.T)

Η νευροεξελικτική αγωγή είναι μία ιδανική και διεθνώς αποδεκτή και εφαρμοσμένη θεραπευτική μέθοδος, για παιδιά που παρουσιάζουν κινητικά προβλήματα, νευροαναπτυξιακά, προβλήματα κινητικής οργάνωσης.

Τέτοια προβλήματα μπορεί να είναι: ελλιπής στασικός έλεγχος, ανεπαρκής έλεγχος κορμού-κεφαλής, ανεπάρκεια σε ισορροπιστικές αντιδράσεις, απουσία ή ελλειμματικές αυτόματες αντιδράσεις, παθολογική δραστηριότητα, παθολογικό μυϊκό τόνο.

Η βασική ιδέα της μεθόδου είναι η μείωση των παθολογικών αντανακλαστικών και κινητικών προτύπων και η ενίσχυση της φυσιολογικής στάσης, κίνησης και προτύπων.

Τεχνικές που χρησιμοποιούνται:

  • Αναχαίτισης (inhibition)
  • Διευκόλυνσης (facilitation)
  • Ερεθισμού (stimulation)
  • Παλαμισμού (tapping)
  • Φορτίσεις και μεταφορές βάρους (weight bearing and shifting)

Αισθητηριακή Ολοκλήρωση (S.I.-Sensory Integration)

Η αισθητηριακή ολοκλήρωση είναι μία νευρο-βιολογική διαδικασία, η οποία συμβαίνει σε όλους μας και κατά την οποία τα εκλαμβανόμενα ερεθίσματα από το περιβάλλον γύρω μας και από το ίδιο μας το σώμα (ιδιοδεκτικά ερεθίσματα), ο ώριμος νευρολογικά οργανισμός τα επεξεργάζεται και οργανώνει προκειμένου να ανταπεξέλθει επιτυχώς στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος.

Κοινά πρότυπα δυσλειτουργίας περιλαμβάνουν: διαταραχές οπτικής αντίληψης, οπτικό-κινητικές διαταραχές, διαταραχές οπτικής κατασκευής και πραξίας, διαταραχές οπτικής διάκρισης, διαταραχές αιθουσαίας επεξεργασίας, διαταραχές ιδιοδεκτικής επεξεργασίας και φτωχή αντίληψη σχήματος του σώματος, διαταραχές αμφίπλευρης ολοκλήρωσης και διαδοχικότητας, δυσπραξία, αισθητηριακές ευαισθησίες.

Συνήθως η μέθοδος εφαρμόζεται σε παιδιά με υψηλής λειτουργικότητας αυτισμό, ή σύνδρομο Asperger. Σκοπός είναι να μπορέσει το άτομο να διατηρήσει έναν στασικό, κινητικό έλεγχο ενώ κινείται στο περιβάλλον κι αλληλεπιδρά με ανθρώπους κι αντικείμενα αποτελεσματικά.

Μυοπεριτονιακή Λύση (Myo-Fascial Release)

Η περιτονία είναι ένας ανθεκτικός συνδετικός ιστός που βρίσκεται διάχυτος στο σώμα σαν μία τρισδιάστατη μεμβράνη από το κεφάλι έως τα δάκτυλα των ποδιών. Περιβάλλει κάθε μυ, οστό, νεύρο, αιμοφόρο αγγείο και όργανο. Γενικά παρέχει υποστήριξη, σταθερότητα και προστασία.

Ένας τραυματισμός μπορεί να προκαλέσει σύσφιξη της περιτονίας, όπου είναι μία φυσιολογική ιστολογική και βιομηχανική αντίδραση. Χάνει έτσι την ευκαμψία της, περιορίζεται και γίνεται μία πηγή έντασης για όλο το σώμα.

Περιορισμός-σύσφιξη μπορεί να προκληθεί από:

  • Τραυματισμό
  • Κακή στάση
  • Παθήσεις του Κ.Ν.Σ (π.χ εγκεφαλική παράλυση)
  • Συναισθηματική φόρτιση, στρεσογόνες καταστάσεις

Η μυοπεριτονιακή λύση είναι μία τεχνική χειρισμών στα μαλακά μόρια η οποία διευκολύνει την επιμήκυνση της περιορισμένης περιτονίας. Αποτελεί ένα άριστο θεραπευτικό μέσο, όπου βοηθά στην μείωση τυχόν αυξημένου μυϊκού τόνου και στη χαλάρωση.

PECS (Picture Exchange Communication System)

Σύστημα Επικοινωνίας μέσω Ανταλλαγής Εικόνων

Αναπτύχθηκε από: Andrew S. Bondy, Ph.D., & Lori Frost, M.S., CCC / SLP

Το PECS ξεκινά με τη διδασκαλία ενός μαθητή στο να ανταλλάξει μια εικόνα με τον εκπαιδευτή του για να αποκτήσει το επιθυμητό αντικείμενο. Το πρωτόκολλο εκπαίδευσης βασίζεται στο βιβλίο του B.F. Skinner «Κατανόηση της Λεκτικής Συμπεριφοράς», με στόχο να διδάσκονται συστηματικά λειτουργικοί λεκτικοί συντελεστές.

Τα στάδια του PECS:

  • Στάδιο I: Διδάσκει εξ αρχής τους μαθητές να παίρνουν πρωτοβουλία για επικοινωνία
  • Στάδιο II: Διδάσκει τους μαθητές να επιμένουν στην επικοινωνία
  • Στάδιο III: Διδάσκει στους μαθητές να διακρίνουν τις εικόνες
  • Στάδιο IV: Μαθαίνει τους μαθητές να δομούν μια πρόταση
  • Στάδιο V: Μαθαίνει τους μαθητές να ανταποκρίνονται στην ερώτηση «Τι θέλεις;»
  • Στάδιο VI: Μαθαίνει τους μαθητές να σχολιάζουν αυθόρμητα
  • Ανάπτυξη Λεξιλογίου: Χρήση επιθετικών προσδιορισμών, χρωμάτων, σχημάτων, μεγεθών

Έχει παρατηρηθεί ότι παιδιά προσχολικής ηλικίας που χρησιμοποιούν τη μέθοδο PECS αναπτύσσουν και ομιλία. Η μέθοδος έχει σημειώσει επιτυχία και με ενήλικες και εφήβους με εκτεταμένες επικοινωνιακές, γνωστικές και κινητικές δυσκολίες.

TEACCH

Treatment and Education of Autistic and Communication related handicapped CHildren

Μέθοδος Δομημένης Διδασκαλίας για τα Άτομα στο Φάσμα του Αυτισμού

Σύμφωνα με τη δομημένη προσέγγιση, ο αυτισμός θεωρείται ως μια διαταραχή της ανάπτυξης με ιδιαίτερα γνωστικά χαρακτηριστικά. Τα άτομα με αυτισμό έχουν έναν ξεχωριστό τρόπο σκέψης, που είναι αποδεκτός και σεβαστός.

Απαραίτητη προϋπόθεση της κατάλληλης ειδικής αγωγής είναι η κατανόηση των ιδιαίτερων γνωστικών χαρακτηριστικών των ατόμων με αυτισμό και η προσαρμογή του περιβάλλοντος ώστε να είναι κατανοητό. Ο στόχος δεν είναι η κανονικοποίηση των παιδιών με αυτισμό αλλά η υποστήριξή τους με κατάλληλες προσαρμογές του φυσικού περιβάλλοντος.

Μέθοδοι της δομημένης διδασκαλίας:

  • Δόμηση του περιβάλλοντος της τάξης: Κάθε περιοχή διδασκαλίας με οπτική σαφήνεια
  • Ημερήσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων: Εξατομικευμένο με οπτική σηματοδότηση
  • Σύστημα εργασίας: Περιέχει πληροφορίες για το τι, πόσο, πώς και μετά τι
  • Δομημένο εκπαιδευτικό υλικό: Με οπτική οργάνωση και οπτικές οδηγίες

Η δομημένη προσέγγιση αξιοποιεί τα ευρήματα της ψυχολογικής και εκπαιδευτικής έρευνας για την ιδιαίτερα καλή οπτική αντίληψη και σκέψη των ατόμων με αυτισμό. Η διδασκαλία με την χρήση οπτικοποιημένου υλικού έχει αναδειχθεί ως ιδιαίτερα επιτυχημένη μέθοδος για την κατάκτηση της αυτονομίας σε μαθητές με αυτισμό.